Oesterzwam kweken op koffiedik

Oesterzwam kweken op koffiedik

Benodigdheden

• Een emmertje met deksel. Bijvoorbeeld een yoghurt emmertje van 1 liter. Hoe groter de emmer, hoe groter de zwammen, maar ook hoe langer het duurt voordat je de emmer gevuld hebt en hoe groter de kans dat het mislukt. Begin klein en deel uit als je groter wordt!. Emmers van ongeveer 1 tot 5 liter zijn ideaal.

• Een schaar of een vlinderboor

• Ademende tape zoals papieren schilderstape of Leukopor
• Oesterzwammen schimmels bijvoorbeeld van iemand die al eens een emmer heeft opgestart of een apart verkrijgbaar zakje broed. 
• Koffiedik. Uit een schoon koffiezetapparaat. Het maakt niet uit hoe je je koffie zet, in een filter, koffiepad of percolator. Als je heel weinig koffie drinkt, haal dan wat op bij een lokale koffietent of restaurant. Kleine hoeveelheden koffie kun je rechtstreeks toevoegen aan de emmer, grote hoeveelheden kun je bewaren in de vriezer.

Je kan in principe het hele jaar beginnen en doorgaan met kweken en oogsten zolang je er op let dat de emmer in een ruimte staat die ongeveer tussen de 10 en 20 graden is en niet direct in de zon of op de verwarming staat.

Opstarten

Maak eerst je emmertje klaar. Boor met een schaar twee gaten van één à twee centimeter doorsnede aan de voorkant van de emmer en twee bovenop. Maak dan je emmertje  goed schoon, ontsmet hem met kokend water. Plak de net geboorde  gaten vervolgens af met schilderstape of micropore tape als je dat hebt. Deze tape laat wel zuurstof door, maar houdt ongewenste schimmels buiten. Uiteindelijk zal de zwam door een van de gaten naar buiten komen. Je kan de tape gewoon laten zitten, totdat de zwam hem vanzelf aan de kant duwt.

Zorg dat je wat koffiedik gereed hebt. Neem een hoeveelheid koffie die ongeveer net zo groot is als de hoeveelheid broed. Wanneer ik een nieuwe emmer opstart met de restanten van een eerdere emmer, voeg ik minder koffie toe om te voorkomen dat het gehalte schimmels te laag wordt. Werk zo schoon mogelijk, zodat de kans kleiner is dat er andere schimmels of ongewenste bacteriën meeliften.

Als het koffiedik nog vers is, meng het dan met een beetje water, totdat het goed vochtig is en een donkerbruine kleur heeft. Koffie uit een grote zak kun je voor de zekerheid nog even ontsmetten in de magnetron of door het te overgieten met kokend water. De koffie uit de automaat is zeer vaak droog, dus daar gaat behoorlijk wat water overheen om die donkerbruine kleur te krijgen.

Doe het broed of schimmels van een eerdere kweek in de emmer en meng het met een schone lepel met het vochtige koffiedik. Je emmer is nu klaar voor de groei!

Bijvullen

Binnen enkele dagen zul je zien dat er schimmeldraden beginnen te vormen in je emmer. Als je weinig koffie drinkt, kun je de emmer continu bijvullen met vers koffiedik, maar let er wel op dat de schimmel het bij kan houden. De schimmels hebben namelijk tijd nodig om door de koffie heen te groeien en kunnen verstikken als je het te snel bedekt.

Als je grote hoeveelheden koffie drinkt of een grote zak meeneemt van kantoor, kun je ook wachten totdat de schimmel een duidelijke witte, pluizige laag vormt bovenop de koffie. Dit duurt meestal ongeveer een week. Voeg vervolgens steeds een laagje vochtige koffiedik toe van niet meer dan een paar centimeter. Voeg de volgende laag per keer toe als de bovenste laag grotendeels wit geworden is. Ga zo door totdat de emmer helemaal vol zit.

Kom je blauwe of groene schimmels tegen? Schep deze dan zoveel mogelijk uit je emmer. Ze kunnen meestal weinig kwaad, dus je kan gewoon doorgaan met vullen. Omdat deze schimmels hun kans grijpen als je koffiedik te droog is, kun je beter ook meteen wat meer water toevoegen. Als je last krijgt van een oranje schimmel, zal de oesterzwam het niet redden en zul je opnieuw moeten beginnen met vers broed.

Groeien en oogsten

Als je emmer helemaal vol is, moet je hem op een plek zetten waar hij een dag-nachtritme meekrijgt maar nog steeds niet in de volle zon staat. Je kan hem eventueel een dag in de koelkast zetten om hem te ‘laten schrikken’. Zo heb je kans dat de zwam wat sneller tevoorschijn komt.

Wees geduldig. Soms verschijnt de zwam de volgende dag al, maar soms duurt het met gemak meer dan een maand. Je zal vanzelf zien wanneer de schimmel een van de vier gaten verkozen heeft en hier een klein knolletje doorheen duwt. In enkele dagen groeit dit bolletje van beginnende stammetjes uit tot zwammen. Soms één grote, soms juist veel kleintjes.

Tijdens de groei kun je de zwammen besproeien met een plantenspuit om te voorkomen dat ze snel uitdrogen. Als ze alsnog uitdrogen – te herkennen aan een glanzende hoed of afname in volume – of als ze stoppen met groeien, kun je ze het beste direct oogsten door de kluit zo dicht mogelijk bij het gat af te breken.

Is de zwam toch uitgedroogd? Geen probleem. Je kan hem wellen en alsnog opeten. Ook kun je ze opzettelijk laten drogen en vervolgens bewaren in een luchtdichte pot op een koele, donkere plek.

Als je pech hebt, kun je wachten tot je een ons weegt, maar zal er helaas nooit een zwam verschijnen. Zolang je schimmel niet compleet uitgedroogd of met oranje schimmels geïnfecteerd is, kun je gewoon opnieuw beginnen.

Opnieuw oogsten

Na de eerste oogst kun je je emmer gewoon laten staan. Zonder er verder iets aan te doen, heb je namelijk nog kans op een tweede of misschien zelfs wel derde of vierde oogst. Die tweede oogst laat meestal wat langer op zich wachten dan de eerste en je moet wat geluk hebben.

Opnieuw opstarten

Zijn de zwammen uitgegroeid of is je geduld op? Begin gewoon opnieuw! Schep je emmer voor ongeveer 80% leeg. Wat je uit de emmer haalt, kun je gebruiken om nieuwe emmers mee te vullen, die je dan kan uitdelen of zelf meer te kweken. 

Deel het uit en je krijgt leuke reacties! 

Het mengsel in de emmer is vergroeid tot een stevig geheel. Schep het met een schone lepel om en meng met wat vochtige koffie.  Verhouding koffie/broed 1:2. Vervang indien nodig de tape, maak het emmertje schoon en hij is weer klaar voor een nieuwe ronde!

Opeten!

Voor de enorme oogsten hoef je het niet te doen, maar áls het gelukt is om je eigen zwammen te kweken op niets anders dan koffiedik, is dat best wel heel erg leuk!

Je kan de hele zwam met kluit en al opeten. In het geval van gedroogde zwammen moet je ze eerst even laten weken. Twintig tot dertig minuten in heet water voor geheel gedroogde zwammen of iets korter als ze nog niet helemaal ingedroogd waren. Na het wellen of vers geoogste zwammen kun je vervolgens gewoon fijn snijden en in de pan gooien. Ook lekker in de risotto, door de noedels of in de soep.

Succes!

Wernhouts Hoeve

Ben van den Broek en Hèlen Kroon

06-12108608

wernhoutshoeve@gmail.com